یکی از مسائلی که صاحبان گربه های خانگی با آن درگیر هستند، تصمیم گیری درباره عقیم کردن گربه است. دلیل عقیم سازی گربه میتواند مشکلاتی از قبیل بیماری، افزایش تعداد گربه ها، مشکلات مربوط به زمان بلوغ و رفتارهای جنسی حیوان و غیره باشد. در چنین شرایطی، این سؤال مطرح می‌شود که آیا عقیم‌سازی بهترین راه‌حل است و چه مزایا یا پیامدهایی دارد.
عقیم کردن گربه
عقیم سازی به معنی جلوگیری از تولید مثل گربه با روش جراحی است. رایج ترین روش عقیم سازی، برداشتن رحم و تخمدان گربه ماده و برداشتن بیضه حیوان نر است.
این فرایند بسته به جنس حیوان، به دو روش رایج انجام می‌شود:
اسپِی (Spay): در گربه‌های ماده، این عمل شامل برداشتن رحم و تخمدان‌ها (اوواریوهیسترکتومی) یا فقط تخمدان‌ها (اوواریکتومی) است. این جراحی نه‌تنها از بارداری جلوگیری می‌کند، بلکه بسیاری از مشکلات رفتاری و بیماری‌های وابسته به هورمون را نیز کاهش می‌دهد.
کاستراسیون (Castration) یا اخته کردن: در گربه‌های نر، این عمل شامل برداشتن بیضه‌ها است. با انجام کاستراسیون، تولید هورمون تستوسترون متوقف می‌شود که میتواند موجب کاهش رفتارهایی مانند پرسه‌زنی، علامت‌گذاری ادراری و پرخاشگری شود.
در این مطلب از «رویال کنین» به مسائل مربوط به عقیم سازی گربه پرداخته می شود. اگر می خواهید با کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، درباره عقیم سازی گربه خود تصمیم بگیرید، لطفاً در ادامه با ما همراه باشید.
زمان عقیم سازی گربه ها
گربه از حدود 6 ماهگی از نظر جنسی بالغ می شود. اگر از گربه نگهداری می کنید، باید قبل از شروع رفتارهای جنسی درباره عقیم سازی گربه به قطعیت برسید. عقیم سازی، اصطلاحی برای توصیف جراحی برداشتن دستگاه تناسلی حیوانات خانگی است.
بر اساس توصیه دامپزشکان، سن مناسب برای عقیم‌سازی گربه‌ها معمولاً بین ۴ تا ۵ ماهگی است. انجام این جراحی در این بازه سنی نه‌تنها باعث پیشگیری از بروز رفتارهای جنسی نامطلوب می‌شود، بلکه میتواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌های وابسته به هورمون (مانند سرطان پستان یا رحم در ماده‌ها) را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد. همچنین گربه‌های جوان‌تر، معمولاً دوره نقاهت کوتاه‌تری دارند و عوارض جراحی کمتری را تجربه می‌کنند.
بهترین زمان عقیم سازی، قبل از بلوغ جنسی و پس از دریافت واکسن های اولیه است. هر چند که این عمل بر رفتار گربه نر بعد از عقیم شدن تاثیر می‌گذارد اما معمولاً صاحبان گربه ها به دلایل بهداشتی، اجتماعی، کنترل جمعیت، مهار الگوهای رفتاری نامناسب و غیره مجاب به انجام اینکار می شوند.
عقیم سازی گربه نر
عقیم سازی حیوان نر برای جلوگیری از مشکلات بلوغ جنسی مانند خشونت، پرخاشگری، تمایل به فرار، بیقراری و غیره انجام می شود. عقیم سازی گربه نر یک عمل سرپایی است و طی آن، بیضه با ایجاد یک شکاف کوچک خارج می شود. شکاف ایجاد شده کوچک بوده و بخیه زدن ضرورتی ندارد.
مزایای عقیم‌سازی گربه نر
علاوه بر کنترل رفتارهای نامطلوب، مطالعات نشان داده‌اند که عقیم‌سازی گربه‌های نر به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان بیضه و پروستات را کاهش می‌دهد. همچنین این عمل میتواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مانند ویروس‌های لوسمی گربه (FeLV) و نقص ایمنی گربه (FIV) را نیز کاهش دهد. این مزایا باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی گربه‌های نر می‌شود.
عقیم سازی گربه ماده
بلوغ جنسی گربه ماده، با علائمی مانند سر و صدا، بیقراری و کاهش اشتها آشکار می شود. برای جلوگیری از این مشکلات و اجتناب از بارداری ناخواسته، عقیم سازی گربه ماده ضرورت دارد. در این عمل، رحم و تخمدان ها با ایجاد یک برش در شکم و پهلوی حیوان خارج می شوند.
مزایای عقیم‌سازی گربه ماده
عقیم‌سازی گربه‌های ماده نه‌تنها به کنترل رفتارهای جنسی کمک می‌کند، بلکه مزایای بهداشتی و پزشکی متعددی نیز دارد:
جلوگیری از عفونت رحم (پیومترا): پیومترا یک عفونت شدید و تهدیدکننده حیات در رحم است که در گربه‌های بالغ غیرعقیم‌شده شایع است. با برداشتن رحم و تخمدان‌ها در عمل عقیم‌سازی، این خطر به‌طور کامل از بین می‌رود.
کاهش خطر سرطان پستان: مطالعات نشان داده‌اند که عقیم‌سازی گربه‌های ماده قبل از اولین دوره فحلی، خطر ابتلا به سرطان پستان را تا ۹۱٪ کاهش می‌دهد.
جلوگیری از سرطان رحم و تخمدان: با برداشتن رحم و تخمدان‌ها، احتمال ابتلا به سرطان‌های این نواحی به‌طور کامل از بین می‌رود.
کاهش رفتارهای فحلی: عقیم‌سازی باعث کاهش یا از بین رفتن رفتارهای مربوط به فحلی مانند سر و صدا، بیقراری و تلاش برای فرار می‌شود.
غذای خشک گربه رویال برای گربه‌های عقیم شده غذای مختص تهیه کرده است.
مزایا و معایب عقیم کردن گربه ها
عقیم سازی، مثل هر عمل دیگری دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه به آنها پرداخته می شود.
مزایا عقیم کردن در گربه ها
برخی از مزایای عقیم سازی گربه عبارتند از:
- جلوگیری از بارداری ناخواسته: با پیشگیری از تولید مثل، از تولد گربه‌های بی‌سرپرست و ورود آنها به پناهگاه‌ها جلوگیری می‌شود.
- کاهش تمایل به فرار: گربه‌های عقیم‌شده تمایل کمتری به فرار از خانه دارند، که خطرات ناشی از تصادف یا گم‌شدن را کاهش می‌دهد.
- کاهش رفتارهای پرخاشگرانه: عقیم‌سازی میتواند رفتارهای پرخاشگرانه و علامت‌گذاری ادراری را در گربه‌ها کاهش دهد.
- جلوگیری از سرطان بیضه در گربه نر و سرطان تخمدان و رحم در گربه ماده: این عمل خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با دستگاه تناسلی را در هر دو جنس کاهش می‌دهد.
- جلوگیری از بروز انواع بیماری‌ها مثل ایدز یا لوسمی و غیره: گربه‌های عقیم‌شده کمتر در معرض بیماری‌هایی مانند FIV (ایدز گربه) و FeLV (لوسمی گربه) قرار دارند.
- کنترل جمعیت گربه‌های بی‌سرپرست: عقیم‌سازی به کاهش تعداد گربه‌های بی‌سرپرست و کاهش فشار بر پناهگاه‌ها کمک می‌کند.
- افزایش طول عمر و کیفیت زندگی بهتر: گربه‌های عقیم‌شده معمولاً عمر طولانی‌تری دارند و از سلامت بهتری برخوردارند. مطالعات نشان داده‌اند که گربه‌های نر عقیم‌شده تا ۶۲٪ و گربه‌های ماده تا ۴۰٪ بیشتر از گربه‌های غیرعقیم‌شده زندگی می‌کنند.
علت عقیم سازی گربه میتواند یکی از موارد بالا باشد.
معایب عقیم‌سازی گربه‌ها
عقیم‌سازی گربه‌ها مزایای فراوانی دارد، اما مانند هر عمل جراحی، ممکن است با برخی معایب و عوارض همراه باشد. آگاهی از این موارد به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از فرایند و مراقبت‌های پس از عمل داشته باشید.
- از بین رفتن امکان بچه‌دار شدن حیوان: مهم‌ترین عیب عقیم‌سازی، از بین رفتن امکان تولید مثل در گربه است.
- افسردگی موقت: پس از عمل، برخی گربه‌ها ممکن است دچار افسردگی موقت شوند که با کاهش فعالیت، بی‌اشتهایی یا پنهان‌شدن همراه است. این علائم معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شوند.
- تورم و لرزش: تورم خفیف در محل برش جراحی طبیعی است، اما در صورت افزایش تورم یا همراهی با قرمزی و ترشح، باید به دامپزشک مراجعه کرد. لرزش ممکن است ناشی از درد، سرما یا استرس باشد.
- ریسک‌های جراحی و داروی بیهوشی: هر عمل جراحی با ریسک‌هایی همراه است، از جمله عوارض ناشی از بیهوشی عمومی. این ریسک‌ها در گربه‌های مسن یا با بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر است.
- عفونت ادراری: عقیم‌سازی میتواند با تغییرات هورمونی و ساختار مجرای ادراری، احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری را افزایش دهد. در گربه‌های نر، کاهش قطر مجرای ادراری ممکن است منجر به انسداد ادراری شود که وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود.
- افزایش وزن و کم‌تحرکی: پس از عقیم‌سازی، کاهش فعالیت و افزایش اشتها ممکن است منجر به اضافه‌وزن شود. این وضعیت میتواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، آرتروز و مشکلات قلبی را افزایش دهد.
با وجود این معایب، مزایای عقیم‌سازی مانند پیشگیری از بارداری ناخواسته، کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، جلوگیری از برخی سرطان‌ها و بهبود کیفیت زندگی، این عمل را به گزینه‌ای مفید برای بسیاری از گربه‌ها تبدیل کرده است.
در اثر عقیم سازی گربه ها با پرخوری و کم تحرکی دچار افزایش وزن می شوند که با دادن غذای مناسب مانند رویال کنین گربه عقیم شده ۱۰ کیلویی به این گربه ها می توانید تا حدود زیادی از عوارض ناشی از عقیم سازی جلوگیری کنید.
هزینه عقیم سازی گربه
هزینه عقیم‌سازی گربه‌ها در ایران بسته به جنسیت، محل زندگی، نوع کلینیک و خدمات جانبی متغیر است. در تهران، هزینه عقیم‌سازی گربه نر معمولاً بین ۱,۵۰۰,۰۰۰ تا ۲,۸۰۰,۰۰۰ تومان و برای گربه ماده بین ۲,۱۷۰,۰۰۰ تا ۴,۶۰۰,۰۰۰ تومان است. این تفاوت قیمت به پیچیدگی بیشتر عمل در گربه‌های ماده و هزینه‌های جانبی مانند بیهوشی، آزمایش خون و داروهای پس از عمل بستگی دارد. برای اطلاع دقیق‌تر از هزینه‌ها، توصیه می‌شود با کلینیک‌های دامپزشکی معتبر تماس حاصل فرمایید.
مراقبت قبل از عقیم کردن گربه ها
عقیم سازی با داروی بیهوشی انجام می شود، بهتر است قبل از عمل تست بیهوشی روی حیوان انجام شود و دامپزشک حیوان را معاینه کند.
برای اطمینان از سلامت و ایمنی گربه در حین و پس از عمل، رعایت برخی نکات ضروری است:
ناشتا بودن ۸–۱۲ ساعت قبل از عمل: یکی از مهم‌ترین اقدامات پیش از جراحی، عدم مصرف غذا و آب توسط گربه از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از عمل است. این کار به کاهش احتمال استفراغ در حین بیهوشی کمک می‌کند و از ورود محتویات معده به ریه‌ها جلوگیری می‌کند که میتواند خطرناک باشد.
معاینه دامپزشکی و آزمایش‌های لازم: قبل از عمل، دامپزشک باید گربه را معاینه کند و در صورت لزوم، آزمایش خون انجام دهد تا از سلامت عمومی حیوان اطمینان حاصل شود و ریسک‌های احتمالی بیهوشی کاهش یابد.
اطلاع‌رسانی درباره بیماری‌ها و داروهای مصرفی: در صورتی که گربه به بیماری خاصی مبتلا است یا دارویی مصرف می‌کند، حتماً باید این موارد را به دامپزشک اطلاع دهید. برخی داروها یا بیماری‌ها می‌توانند بر روند بیهوشی تأثیر بگذارند یا ریسک‌های جراحی را افزایش دهند.
رعایت این نکات به کاهش خطرات احتمالی و بهبود روند بهبودی گربه پس از عمل کمک می‌کند.
مراقبت بعد از عقیم کردن گربه ها
مراقبت های بعد از جراحی اهمیت زیادی دارند. در ادامه، نکات کلیدی برای مراقبت از گربه‌ها پس از عقیم‌سازی آورده شده است:
1. زمان‌بندی بهبودی
گربه نر: به‌طور معمول، بهبودی در گربه‌های نر بین ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد.
گربه ماده: در گربه‌های ماده، دوره بهبودی ممکن است بین ۷ تا ۱۴ روز باشد.
2. نظارت بر زخم و علائم خطر
بررسی روزانه زخم: زخم را روزانه بررسی کنید. وجود کمی قرمزی و تورم در روزهای اول طبیعی است، اما در صورت مشاهده ترشح چرکی، خونریزی یا بوی بد از زخم، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.
علائم هشداردهنده: در صورت مشاهده علائمی مانند بی‌حالی، تب، استفراغ مکرر، بی‌اشتهایی بیش از ۲۴ ساعت، یا عدم ادرار، سریعاً با دامپزشک تماس بگیرید.
3. تغذیه و داروها
تغذیه: پس از عمل، گربه را با مقدار کمی غذا و آب تازه تغذیه کنید. اگر استفراغ کرد، تا ۱۲ ساعت بعد غذا ندهید و سپس مجدداً امتحان کنید.
داروها: داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک را طبق دستور دامپزشک و به موقع به گربه بدهید. هرگز از داروهای انسانی برای گربه استفاده نکنید.
4. فعالیت بدنی و استفاده از گردنبند الیزابت
محدود کردن فعالیت: تا ۷ تا ۱۴ روز پس از عمل، از فعالیت‌های شدید مانند دویدن، پریدن یا بازی‌های پرتحرک جلوگیری کنید. این کار به جلوگیری از باز شدن زخم کمک می‌کند.
استفاده از گردنبند الیزابت: برای جلوگیری از لیسیدن یا گاز گرفتن زخم، از گردنبند الیزابت استفاده کنید. این کار تا زمانی که دامپزشک توصیه کند، ادامه یابد.
5. محیط استراحت
ایجاد محیط آرام: گربه را در یک مکان گرم، بی‌صدا و کم‌نور نگه دارید تا استرس نداشته باشد و به راحتی استراحت کند.
تا ده روز بعد از عمل از استحمام حیوان خودداری کنید و حیوان را در مکانی آرام و دور از حیوانات دیگر قرار دهید و از جست و خیر بیش از حد گربه ممانعت کنید.
غذای گربه های عقیم شده
پس از عقیم‌سازی گربه‌ها، متابولیسم آنها کاهش می‌یابد و نیاز به کالری کمتر می‌شود. در نتیجه، اگر تغذیه مناسب و کنترل‌شده‌ای صورت نگیرد، احتمال چاقی و مشکلات مرتبط با آن افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهند که پس از عقیم‌سازی، متابولیسم گربه‌ها تا ۳۰٪ کاهش می‌یابد و اشتها ممکن است افزایش یابد، که میتواند منجر به افزایش وزن شود.
برای جلوگیری از چاقی، توصیه می‌شود که از غذای مخصوص گربه‌های عقیم‌شده استفاده کنید که کالری کمتری دارند. غذای گربه عقیم شده رویال کنین برای گربه‌های عقیم‌شده طراحی شده است و میتواند به کنترل وزن و حفظ سلامت آنها کمک کند.
همچنین، تقسیم وعده‌های غذایی و استفاده از ظروف تغذیه‌ای مناسب میتواند به کنترل اشتها و جلوگیری از پرخوری کمک کند. مهم است که برنامه غذایی گربه را با مشورت دامپزشک تنظیم کنید تا نیازهای تغذیه‌ای آن به درستی برآورده شود.
در نهایت، نظارت منظم بر وزن و وضعیت بدنی گربه پس از عقیم‌سازی ضروری است تا از بروز مشکلات مرتبط با چاقی جلوگیری شود.
اگر گربه رو عقیم نکنیم چی میشه؟
با توجه به مطالب فوق، عقیم سازی منافع زیادی دارد. افراد زیادی تصمیم می گیرند برای ایجاد شرایط زندگی مطلوب و اجتناب از مسائلی مثل هزینه بزرگ کردن بچه ها، وقت گیر بودن، سختی زایمان، پیدا کردن صاحبان مطمئن و غیره حیوان خود را عقیم کنند. دامپزشکان به دلیل فواید اینکار برای سلامت و افزایش طول عمر گربه و منافع آن برای صاحب گربه، انجام اینکار را توصیه می کنند.
عقیم‌سازی گربه‌ها، چه نر و چه ماده، یک تصمیم مسئولانه و انسانی است که منافع فراوانی برای سلامت حیوان، رفاه صاحب آن و جامعه به همراه دارد. این عمل باعث بهبود سلامت گربه می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند سرطان پستان و تخمدان در گربه‌های ماده و سرطان بیضه در گربه‌های نر را کاهش می‌دهد. همچنین از عفونت‌های رحمی و مشکلات پروستات جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، عقیم‌سازی موجب کاهش رفتارهای ناخواسته مانند پرخاشگری، علامت‌گذاری ادرار، فرار از خانه و زوزه‌کشی می‌شود. یکی دیگر از مزایای مهم این عمل، کنترل جمعیت است که به کاهش تعداد گربه‌های بی‌سرپرست کمک کرده و از گسترش بیماری‌ها و فشار بر منابع پناهگاه‌ها جلوگیری می‌کند. گربه‌های عقیم‌شده معمولاً طول عمر بیشتری دارند و از کیفیت زندگی بهتری برخوردارند.
البته مانند هر عمل جراحی دیگری، عقیم‌سازی ممکن است معایبی نیز داشته باشد؛ از جمله کاهش متابولیسم که میتواند باعث افزایش وزن شود و همچنین ریسک عوارض جراحی مانند عفونت، واکنش به داروی بیهوشی یا خونریزی. به همین دلیل مشورت با دامپزشک قبل از انجام عمل بسیار ضروری است. دامپزشک با بررسی وضعیت سلامت گربه، سن مناسب و شرایط خاص آن، بهترین زمان و روش انجام عمل را مشخص می‌کند و مراقبت‌های لازم پس از عمل را توضیح می‌دهد.
از دید اجتماعی نیز عقیم‌سازی یک مسئولیت مهم است که نه تنها به حفظ سلامت حیوان کمک می‌کند، بلکه با جلوگیری از تولد گربه‌های بی‌سرپرست، فشار بر منابع پناهگاه‌ها را کاهش می‌دهد و به مدیریت جمعیت حیوانات خانگی کمک می‌کند. در نهایت، عقیم‌سازی گربه‌ها اقدامی هوشمندانه و انسان‌دوستانه است که به بهبود کیفیت زندگی حیوان، صاحب آن و جامعه کمک می‌کند و باید با آگاهی و همراهی دامپزشک انجام شود.
سوالات متداول
چرا گربه رو عقیم میکنن؟
برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، کنترل جمعیت، کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و بیماری‌های مرتبط و افزایش سلامت و طول عمر گربه.
